Op deze website staat een rubriek "Genealogie". In deze rubriek worden belangstellenden in de gelegenheid gesteld hun stamboomonderzoek te publiceren en te delen met anderen.Amelrijk; een nieuwe gemeentenaam?
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 0
Amelrijk is een heel oude voornaam en in dit geval van de Bossche priester en kanunnik Amelrijk Boot. Zijn ouders kwamen uit Oirschot. Hij kocht rond het midden van de vijftiende eeuw het goed Aarle met de daarbij behorende boerderij, die er nu nog staat, rechts aan de Bestseweg net over de grens met Best. Deze boerderij is een van de oudste boerderijen van Nederland. In zijn testament van 6 oktober 1471 bepaalt Amelrijk onder meer dat: ‘der hoeve tot Aerle een gasthuys daerinne woonen sullen vier oude mannen en vier oude vrouwen’. Vanaf nu heet het Goed te Aarle, Bootsgasthuis. Dit was slechts een tijdelijke voorziening totdat de executeurs een geschikt huis hadden gekocht, waarin de doelgroep comfortabeler kon wonen. Dat lukte pas in 1519 toen een oomzegger, Dirck Goessen Neven, zijn huis in de gasthuisstraat in Oirschot voor dit doel schonk. Dit zou het latre Begijnhof met 8 huisjes worden. Het Bootsgasthuis in Aarle en het begijnhof in Oirschot bleven tot de afscheiding van Best in 1819 deel uitmaken van dezelfde fundatie of stichting. Bij deze afscheiding zou de verdeling van deze stichting en de bezetting van de huisjes van het begijnhof een langslepende kwestie worden. Pas 53 jaar later kwamen beide gemeenten tot overeenstemming.
De Amelrijk Boot fundatie heeft eeuwenlang symbool gestaan voor verbondenheid tussen de Oirschotse en Bestse bevolking en het zou een eerbetoon zijn om de toekomst van deze gefuseerde gemeenten aan zijn naam ‘Amelrijk’ te verbinden.
 |
 |
| de Aerlese Hoeve | begijnhof |
Attributen Sint-Joris Gilde Oirschot
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1909
Gilden koesteren niet alleen hun geschreven historie, maar ook hun attributen. Er wordt veel energie en geld in het beheer en behoud daarvan gestoken. Het besef leeft dat er door voorvaderen een verantwoordelijkheid bij de huidige generatie is neergelegd voor het behoud van deze waardevolle historische objecten en men heeft zich tot taak gesteld om deze attributen ongeschonden aan de volgende generatie over te kunnen dragen. De belangrijkste bezittingen zijn de koningsschilden. Afbeeldingen op koningsschilden verwijzen vaak naar het beroep van de koning en speciale teksten naar persoonlijke omstandigheden of boodschappen. Het Sint-Joris Gilde Oirschot heeft zijn koningszilver en andere waardevolle attributen gefotografeerd en gedocumenteerd en wil u daarvan met deze pagina deelgenoot maken.
Mocht u meer informatie wensen of contact met het gilde willen opnemen, maak dan gebruik van het contactformulier van deze website.
Begraafplaatsen in Oirschot
- Details
- Door: Ad van Zelst m.m.v. Paul Stoffels
- Hits: 796
In Oirschot zijn niet alleen parochiële begraafplaatsen gelegen, maar ook de kerkhoven bij de drie kloosters, een joodse begraafplaats en zelfs een familiebegraafplaats. Een aantal graven zijn in 2000 in de lijst van rijksmonumenten opgenomen.
Bevrijdingsfeest Heuvel en Dun 1945
- Details
- Door: Helma van Hout-Smits
- Hits: 2329
Oirschot werd op 24 oktober 1944 bevrijd. Ter gelegenheid hiervan organiseerde de buurtschappen Heuvel en Dun in de week van 24 oktober 1945 bevrijdingsfeesten. In minder dan twee weken werden tal van festiviteiten opgezet. Voor de kinderen uit de buurt was er een kermis met zelfgemaakte attracties en voor de volwassenen feestavonden met voordrachten. Ondanks de omstandigheden zo kort na de oorlog werd de viering van één jaar bevrijding een daverend succes.
Burgemeester Steger
- Details
- Door: Jan Kuipers
- Hits: 198
Burgemeester Eduard Steger was burgemeester van Oirschot van 26 april 1938 tot en met 28 oktober 1967. Bijna dertig jaar is hij burgemeester geweest van Oirschot. Hij was een opvallende persoonlijkheid. Hij kwam uit een vooraanstaand milieu uit Amsterdam en aan zijn manier van optreden en vooral ook zijn taalgebruik was voor de eenvoudige Brabander in het begin maar moeilijk wennen.
Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Sint Odulphus
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 2271
Coöperatieve Stoomzuivelfabriek Sint Odulphus handelt over het sluiten van de kleine zuivelfabriekjes en de totstandkoming van de Stoomzuivelfabriek Sint-Odulphus aan de Gasthuisstraat.
De afscheiding van Best
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 178
Al vanaf 2017 is Oirschot zich bewust van de vele onbeheersbare uitbestedingen en krappe personeelsbezetting. Ook toen al werd er al gedacht aan een eventuele fusie met Best. Concreet lagen er zelfs al plannen voor een gezamenlijke milieustraat. Die is er niet gekomen. Eind 2021 trekt de gemeenteraad van Oirschot de conclusie dat men niet langer voor een dubbeltje op de eerste rang kan zitten en dat een zelfstandig voortbestaan, mede door de te verwachten schaalsprong in de regio, weleens onhoudbaar zou kunnen worden. Begin 2024 wordt er daarom formeel contact met Best gezocht, dat ook voor haar zelfstandigheid vreest. Op zich is samengaan met Best een voor de hand liggend initiatief. Best is per slot van rekening uit Oirschot ontstaan. Maar hoe verliep de afscheiding van Best zo’n 200 jaar geleden?
De Brabantse koffietafel
- Details
- Door: Marietje Schreurs-Jansen
- Hits: 1019
De auteur van dit artikel haalt samen met u herinneringen aan de traditionele Brabantse koffietafel op.
De familie de Girard de Mielet van Coehoorn
- Details
- Door: Ad van Esch
- Hits: 906
De naam de Girard de Mielet is verbonden aan een oud Frans adellijk geslacht en afkomstig uit Zuid-Frankrijk. In kasteel Henkenshage te Sint-Oedenrode bevindt zich een groot tableau waarop een stamboom van de familie is uitgewerkt. Deze begint in het begin van de achtste eeuw. Op het landgoed Heerenbeek in Oirschot is in 1865 de familiebegraafplaats aangelegd, die later is verplaatst naar een plek die verscholen ligt langs de Oude Grintweg.
De laatste heren van Oirschot
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1175
De laatste heren van Oirschot handelt over de laatste halfheren van Oirschot. De familie Sweerts de Landas kocht in 1672 de halve heerlijkheid Oirschot van de Merodes en bleef halfheer van Oirschot tot 1795.
De legende van den Heiligen Eik
- Details
- Door: Maarten Kuijpers
- Hits: 729
In 1906 was het 500 jaar geleden dat een Mariabeeldje op wonderbaarlijke wijze stroomopwaarts in de Beerze dreef. Herders plaatsten het in een eikenboom en de verering van Maria begon en duurt tot op de dag van vandaag. Ter gelegenheid van deze 500-jarige verering werd door H. Kuijpers-van den Heuvel een boekje uitgegeven met een gedicht van meester Maarten Kuijpers. Het boekje werd gedrukt door W. Anton Abels uit Utrecht.
De moord bij Rusthoek
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1270
Daags voor Pinksteren, 2 juni 1838, zitten Giovanni Castione en Martinus Zoeren gezamenlijk pap te eten in herberg "de Eendenpoel". Rond 1 uur in de middag vertrekken ze. Giovanni gaat naar Boxtel om zijn verdiensten als marskramer af te dragen en Martinus zegt dat hij naar Eindhoven gaat om zijn weefgoed af te leveren. Zij komen echter geen van beiden op de plaats van bestemming aan.
De naasting der kerken te Oirschot en Best
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1000
Dit artikel gaat over de teruggave door de protestanten van de katholieke kerken van Oirschot en Best rond 1800. Na de vrede van Munster in 1648 waren deze door de protestanten in beslag genomen.
de Stratense molen 1355-1952
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1387
Jan de Molner van Straten kreeg in 1355 toestemming van de Hertog van Brabant om een standaardmolen te bouwen en onder voorwaarden te exploiteren. In het kort wordt de geschiedenis van deze molen tot 1952 weergegeven.
Deugd overwint geweld
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 793
De afbeelding van Sint-Joris of Georgius als Romeins officier gezeten op een meestal steigerend, wit paard met een gapende en kronkelende draak in doodstrijd aan zijn hoeven komt ons vermoedelijk allemaal bekend voor en spreekt ons ongetwijfeld tot de verbeelding. De opmerkzame toerist of geïnteresseerde kunstliefhebber kent hem van beelden, schilderijen en iconen, stads- en gevelversieringen, graftomben, Engelse en Russische munten en postzegels om maar iets te noemen. Wat veel minder bekend is is dat er van Sint-Joris twee legenden bestaan en dat de verering van Sint-Joris voor het jaar 1100 niet voor komt. De ene legende gaat over Sint-Joris als drakendoder en de andere als martelaar. Ook in Oirschot is Sint-Joris geen onbekende. We kennen hem al sinds 1333 als patroon van het verzorgingscentrum, een schuttersgilde en zelfs straten zijn naar hem genoemd. Hij is de patroon van Engeland en Georgië, boeren, mijnwerkers, kuipers, zadelmakers, toeristen, ziekenhuizen, militairen, gevangenen, ruiters, vee en strijd in elke vorm. Hij beschermt tegen oorlogsgevaar, bekoringen, koorts en pest en wordt aangeroepen voor gunstig weer en door mensen in nood. In dit artikel wordt ingegaan op de tijd waarin Sint-Joris geleefd moet hebben en het ontstaan van zijn wereldwijde verering.
Een gevoelsmens
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1021
Een gevoelsmens was de kunstschilder Jan Kruijsen. In 1974 werden er ter gelegenheid van zijn honderdste geboortejaar een interview met mensen die hem gekend hebben in de Volkskrant gepubliceerd.
Een vliegtuigcrash
- Details
- Door: Jan Kuipers
- Hits: 181
Op 17 September 1944 stortte in Oostelbeers een oorlogsvliegtuig neer. Een C-47A Skytrain, ook wel bekend als de ‘Dakota’. Met 6 personen aan boord, waarvan er twee omkwamen. Een onderzoek naar de toedracht en de gevolgen hiervan bracht verrassende feiten aan het licht.
Ferriers kopen Bijsterveld
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1603
Ferriers kopen Bijsterveld gaat over de Schotse familie Ferrier, die in 1821 en 1892 het landgoed Bijsterveld kopen. John Turing Ferrier is kamerheer van de koning van Württemberg en wordt in 1877 door deze koning in de adelstand verheven.
Het afbraakmysterie
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 962
Men zegt wel eens dat afbraak van het adellijk huis of kasteel “Ten Bergh” of “Den Bergh” aan de Stroom (de Beerze) in Spoordonk gebruikt is voor de herbouw van het herenhuis of kasteel “Groot-Bijsterveld” in de Notel. Men vergeet echter te vermelden waar deze veronderstelling op gebaseerd is. Vandaar de feiten met betrekking tot de verkoop van de afbraak van Ten Bergh en de herbouw van Bijsterveld aan het einde van de 18e eeuw nog maar eens op een rijtje.
Het heerlijk jachtrecht
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1081
Het heerlijk jachtrecht wordt met de invoering van de jachtwet in 1923 afgeschaft. Vanaf die tijd krijgen grondeigenaren de volledige beschikking over hun percelen grond en kunnen voortaan zelf het jachtrecht verpachten.
Het hof van Heerenbeek
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 881
Om de enorme kosten van oorlogsvoering te kunnen betalen verlenen hertog Jan I van Brabant en later ook hertog Jan II verscheidene voorrechten aan de norbertijner monniken van de Abdij van Park in Leuven, waaronder het beheer van Heerenbeek in 1303. Heerenbeek bestond toen nog uit woeste grond. De monniken gingen voortvarend aan het werk en ontwikkelden Heerenbeek tot een hedendaags landgoed met allure.
Houd je pootrecht!
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 764
Het voorpootrecht is het recht van particulieren om aan hun belendende percelen op bermen van openbare wegen bomen en heesters te planten en daarvan de opbrengst te genieten. Een bijzonder vorm van het voorpootrecht is het overpootrecht, waarbij aan weerszijden van de openbare weg bomen en heesters geplant en gerooid mogen worden. Het voorpootrecht is een eeuwigdurend recht, dat in Oirschot door Philips de Goede in 1446 werd toegekend en vandaag de dag nog steeds van kracht is.
Internationaal Tweelingencongres
- Details
- Door: Jan Kuipers
- Hits: 155
In 1955 organiseerde Oirschot een “Internationaal Tweelingencongres”. En hoe? De belangstelling, zowel nationaal als internationaal was enorm. En de inwoners van Oirschot waren maar wat trots dat er tot ver over de grenzen over hun dorp en over dit congres werd geschreven. Iedereen glunderde, maar de kansel waarschuwde en vond het maar niks. Toch ging het door en werd een groot succes. Maar de afloop was bedroevend. Tot zelfs jaren later.
Legende van O.L. Vrouw van den H. Eik
- Details
- Door: Henk van de Wal
- Hits: 657
Een lied over het ontstaan van de verering van Maria van de H. Eik op de wijze: De 15 Mysteriën van den H. Rozenkrans.
Lenterozen aan Onze Lieve Vrouw van den H. Eik
- Details
- Door: Henk van de Wal
- Hits: 655
Een lied op de wijze van het afscheidslied van Kevelaar; “Vaarwel, vaarwel! wij scheiden”. Dit lied bezingt het wonderbeeld van de H. Eik en de verering daarvan.
Oirschots dialect
- Details
- Door: Bert Smits
- Hits: 948
De auteur van dit artikel, Bert Smits, heeft op basis van zijn hedendaags gebruik en herinneringen een groot aantal Oirschotse woorden verzameld en opgeschreven. Leestekens om de spreektaal te simuleren zijn meestal niet aangebracht. Degenen die de genoteerde woorden herkent kan zelf de bijbehorende uitspraak ongetwijfeld reproduceren en er zijn veel woorden bij, die oude tijden en gebruiken doen herleven.
Oorlogsherinneringen
- Details
- Door: Jan Kuipers e.a.
- Hits: 141
In dit artikel gaan Oirschottenaren gevraagd of ongevraagd terug naar hun oorlogsverleden en belevenissen. Dokter Hagemeijer was huisarts tijdens de oorlog en memoreert onder meer het algemene wantrouwen dat er heerste. Luce van Hout vertelt over het evacuatieadres bij haar buurman en de ontberingen van de ondergebrachte vluchtelingen. Hans Beks gaat in op de avonturen die hij met zijn broers en vriendinnetje tijdens de oorlog beleefde en zijn band die hij had met het varken Salomo, dat geofferd moest worden voor de voedselvoorziening. Jan Schrauwen neemt ons in een aangrijpend interview mee in zijn oorlogsverleden. Na 2½ jaar als dwangarbeider in Duitsland gewerkt te hebben werd hij bij thuiskomst geconfronteerd met het tragische overlijden van zijn zus. Theo Schut legt zijn frustratie bloot over het onbegrip van de overheid bij het plaatsen van een kunstwerk ter nagedachtenis aan de moord door de Duitsers van zijn vader en zijn oom Hein. Pastoor de Vries gaat in op het in brand schieten van de kerk, het verlies van het prachtige interieur en de evacuatie uit het centrum van Oirschot.
Oorlogsslachtoffer Henk Erven
- Details
- Door: Annie en Bert Smits
- Hits: 421
Een relaas van het tragische ongeval dat de 14-jarige Henk Erven overkwam bij het bevrijdingsvuur in Tilburg op 5 november 1944. Bij het openen van een deur in de toren van de Sint-Josephkerk ontplofte een explosief en maakte een einde aan dit jonge Oirschotse leven.
Paters Montfortanen in Oirschot
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 601
Het “Gezelschap van Maria” of de Paters Montfortanen, zoals wij ze in Oirschot beter kennen, kocht in 1903 kasteel Bijsterveld om er een Grootseminarie te stichten. De priesteropleiding zou tot 1966 op Bijsterveld blijven bestaan. In 2009 wordt het klooster verkocht aan de gemeente Oirschot. Op 11 december 2011 vertrekken de laatste Montfortanen uit Oirschot. Na een ingrijpende verbouwing en renovatie wordt het complex Bijsterveld in mei 2020 als "Woon-Zorgcomplex Groot Bijstervelt" in gebruik genomen.
Piet Swaans vertelt
- Details
- Door: Jan Kuipers
- Hits: 211
Mensen interviewen die bijna een eeuw op onze aardbodem rondlopen is een boeiende bezigheid. Zeker als die persoon geïnteresseerd is in de geschiedenis van zijn eigen leefomgeving. Zo iemand is Piet Swaans. Hij zit boordevol verleden. Zijn heldere geest weet nog precies hoe zijn leven ruim negentig jaar geleden in elkaar stak en wil daar graag over vertellen.
Spoordonkse watermolen
- Details
- Door: Jan Kuipers
- Hits: 293
De Spoordonkse Watermolen is een onderslagmolen op de Beerze en wordt reeds in 1320 genoemd, maar hij bestond vermoedelijk al langer. Hij behoorde bij het voormalige Kasteel Ten Bergh. Tussen 1649 en 1772 kwam de molen geleidelijk aan los van de kasteelheren te staan.
In 1844 werd de molen verpacht en in 1900 verkocht aan de familie Van Esch, die deze nog steeds in bezit heeft. In 1868 werd de houten molen door het huidige stenen gebouw vervangen. Hij deed toen zowel dienst als oliemolen en als korenmolen.
De Spoordonkse Watermolen is de enige nog bestaande watermolen op de Beerze. Andere watermolens vond men in Bladel, Casteren, Oostelbeers en Boxtel.
Tachtigjarige Oirlog
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 759
De titel “Tachtigjarige Oirlog” verwijst naar de Tachtigjarige Oorlog en de gevolgen die de landelijke en Europese troebelen gedurende die oorlog op Oirschot gehad hebben. De grote steden lagen in die tijd in de zuidelijke gewesten. In de 16e eeuw stonden centralisatie van het landsbestuur en de toekomst van de Kerk hoog op de politieke agenda. De beeldenstorm staat aan het beging van deze Tachtigjarige Oorlog en de vrijheidsstrijd van de Zeventien Provinciën (1568-1648). Ook Oirschot ontkwam niet aan plunderingen, vernielingen, brandschatting, intimidatie, gijzelingen en beslagleggingen tijdens deze oorlog.
Toch liever griep
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 1624
Toch liever griep is een artikel met als introductie de Mexicaanse griep in 2009 en de Spaanse griep in 1918 en memoreert de gevolgen en maatregelen van de pest in Oirschot in de 15e tot en met de 17e eeuw.
Totstandkoming Wilhelminakanaal
- Details
- Door: Henk van de Wal
- Hits: 1101
De auteur neemt u mee naar gemeenteraadsvergaderingen en schets een beeld van de realisatie van het Wilhelminakanaal tussen 1873 en 1923.
Van romwagen naar RMO (rijdende melk ontvangst)
- Details
- Door: Bert Smits
- Hits: 905
De auteur van dit artikel neemt je mee in zijn herinneringen als rijder van de romwagen. Op 16-jarige leeftijd begon hij in 1961 met het ophalen van melkbussen om deze te bezorgen bij de boterfabriek in de Gasthuisstraat in Oirschot.
Wat is tijd?
- Details
- Door: Henk van Hout
- Hits: 327
Is het een astronomisch of een filosofisch vraagstuk? Is het materie, een dimensie of alleen maar een beleving? Albert Einstein ontdekte ruim 100 jaar geleden, dat ruimte en tijd zich afhankelijk van de waarnemer zich verschillend kunnen manifesteren.
In feite is tijd wat voorkomt dat alles tegelijk gebeurt. Toekomst wordt onherroepelijk verleden, maar het verleden wordt nooit de toekomst. We kennen allemaal het verschijnsel tijdsillusie, waarbij de tijdsbeleving afwijkt van de kloktijd.
De voor ons zo vanzelfsprekende tijdsindelingen zijn echter niet altijd zo vanzelfsprekend geweest en zeker niet zo vast omlijnd, zoals ze nu met onze moderne meetinstrumenten zijn. Meestal is een kalender gebaseerd op maatstaven die de astronomie aanreikt en wordt gekoppeld aan een jaartelling en jaarstijl. Wereldwijd bestaan er verschillende kalendersystemen, waarbij de Gregoriaanse in het algemeen als de standaard wordt aanvaard. Dat is echter niet altijd zo geweest.
De auteur van dit artikel gaat in op het ontstaan van de voor ons zo vanzelfsprekende tijdsindelingen.